Xembulu Cuenda Ra Nduvi Savi

Vityin  cua  cahan  yu  iin  xembulu  tsa  cuenda  ra  tsicoo̱ tsanaha.  Vatyin  tsicoo̱ uvi  taahan  sehe  ra,  tan  tsicá  ra  naha cuhu.  Tan  iin ra tsinduvi̱ ra Savi.  Vatsí  ra  sɨquɨ  ñuhu ñayɨvɨ  ihya,  jacuún  ra  savi.  Tan  iin  ra,  ra  tsa  luhlu  can,  natsaá  ra yatyi  ñi yuvehe  ra can.  Tan  ican  nduxaán  ra tsaahnu  jutu  ra naha  tsi  ra:

―¿Nacuvi  tyin  nacohñi̱ un  tsi  yañi  un?  ―catyí  ra tsahnu  can.

Tan  ican  cuví  tsa  ñi  ndatú  ra  can  sava  ityi,  quɨhvɨ̱ xeehe  ra.  Tan  naquita̱ra  can  nu  vatsi  ra  tsa  ñihi  can.

Nyicún  ra,  nyicún  ra  tsata  yañi ra.  Tan  ican  cuví  nu quɨhvɨ̱ ra tsitsi  cuhu,  cuahán  ra  nu cuví  vehe  ra Savi  nu cua  jacuun ra  Savi.  Tan  cayucú  uvi  tucuaya  ityi,   tan quihi̱n  ra.  Tan quɨhvɨ̱ ra tsitsi  cuhu can.  Tan  cañi̱ ra  nu canyií  cava  cahnu, tan  nanuña̱ vehe  cava  can.  Cañi̱ nyico  ra  inga;  nanuña̱ tsi tan quɨhvɨ̱ ra cuahán  ra,  tan  nyaá naa ra tsi ra cuví  yañi ra. Tan  ña janduví  ra Savi,  ra tacan  ñi cuví  ra.  Tan  cua  nyicun ra  nyisó  cuenda  ra  tsi  ra.  Tan  nanyehé  ra  tyin  tsa  nyaá  naa ra  tsata  ra  can, tan  catyí  ra:

¿Náa tyiñu  tyin  vatsí  ndɨhɨ yooho,  tsa?  ―catyí  ra tsihin  ra  can.Tan  catyí  ra:

―Co̱hon  yooho  tyin  jutu  yo  cuxaan  ra  tyin  nacuvi nacohñi̱ yu  tsi  un.  Tan  náa  tundoho  cua  cuvi  tsi  un  ityi tsacuaa  xaan  tsa  nuhu  cun  ―catyí ra  tsihin  ra.

―Vaha, co̱hon, coto  jatɨvɨ  un tyiñu  nu cuahan  yo  ihya tyin  vehe Savi  cuví  tsi.  Cuahán   yuhu,  tan  yooho  nyaá  naa ndɨhɨ  un.  Náa  tyiñu  tava  ra  Savi  tsaahnu  tsi  un, ja̱ndaa yooho  tyiñu.  Tatun  cuñi  un  catsi  un  tyitya,  "intuhun  ñi  tsi co̱yo",  ca̱tyi un. “Co̱yo intuhun cutyi tyin catsi tsi yu tsi un” , coto cahan  un tsa cuaha  tsi tyin  ican cuaha tsi cua  coyo  tatun  cuaha  tsi cua cahan  un tuhun.  Yacan  ituhun  ñi tsi  nda̱can un tan  catsi  un  tsi,  coto  nduve  jatɨvɨ  un  itsi  ―catyí yañi  ra tsihin  ra  tyin  ña cuví  tsi  ra can.Tsa  ñihi  iñi  ra  can  nacatyí  ra  can  tyin:

―Co̱yo yooho  uñi,  cumi  taahan  tyin  catsi  yu  tsi  un ―catyí ra  tsihin  tyitya.

Cuaha   xaan  tyitya   canyii   jacoyo̱  ra  can.   Tan   catyí   ra Savi   tsihin   ra  tyin  cua  jatyihyo   ra  ndutyi   tyin  cua  catsi   ra naha,  tsa  natsaa  ra  naha  tsa  vatsi  ra  siqui  ñuhu  ñayɨvɨ,  vatsi jacuun  ra  naha  savi.  Tan  cua  tsaa  ra  tan  cua  catsi  ra  naha, catyí   ra  Savi   tsaahnu.

Tan  tsaha̱ra utsa  ñi tsɨtɨ  ndutyi  tsi  ra can.  Tan  tinyii  ra quɨsɨ  cahnu  jiñi  nuhu  tan  natyihi̱  ra  itsi.  Tan   utsa  quɨsɨ  cua naquɨhvɨ  tsi  tyin  ican  tucu  tyihyo  tsi  tyin  vehe Savi  cuvi  tsi. Tsa  intuhun  tsɨtɨ  ndutyi  iin  quɨsɨ  cuví  tsi  can.  Tan  ra can  ña tsinu  iñi  ra  nda  tsiñuhu   tsa  intuhun   tsɨtɨ   ndutyi   ihya,   "tan yoo  catsi   nyee  yo  cuñí  yo", cuñí  ra.  Tan   quihi̱n   ra  iin yatsin  tsi  tan  tyiso̱ ra.  Tan   ican  cuví  nu  jatɨvɨ̱ ra  tyiñu  tyin  quitsaha̱ ndaá  quɨsɨ   ndutyi   tan  natahvi̱  ra  itsi.   Natahvi̱  ra ndɨhɨ  tsa  utsa  quɨsɨ  tsitu  vityin.  Tan  ña  ñihi̱ ca  ra  nda  cuví  nu  cua  natyihi   ra  tsi  tsi.  Tan   tsinuña ra  quɨsɨ   nahnu   nyacú  tsa  yɨhɨ́  vico  savi.  Tan  iin,  tan  iin  savi  cua  cuun:  savi  tatyi, savi  cuatyi,   savi  nahnu,   cuaha   nuu  maa  savi  iyó.  Tacan   iyó vico  tsi.  Tan   ndɨhɨ  cuii   nuña̱ ra.

Tan  ican  cuví  tsitó  ra  Savi  tsaahnu   tyin  tsa  tɨvɨ  tyiñu   nu nyií  ra  tsitsi   vehe  ra  Savi   can.  Tan   nacahan ra savi can. Tan   numi  ñi  quitsi̱nuhu   ra  ndaahvi   tsa  vatsi   jacuun   savi sɨquɨ  ñuhu  ñayɨvɨ  ican.   Tan   natsaa̱ ra. Tan   ican  cuví   nu  nduxaán   tyiñu  tsi  ra  can.   ¿Náa cuvi cana̱ ra  yañi  ra  cuahán   tsihin   ra?  Tan   jatɨvɨ  ra  can   vehe Savi,   catyí   ra  Savi  tsaahnu   tsihin   ra  tsa  nyaá  Savi  can.

Quitsaha̱ tsacú  ra  can,   tan  quinyaa̱ tyiñu  tsi  ra.  Vatsí nuhu  ra  sɨquɨ   ñuhu  ñayɨvɨ   ihya  nuu  cuví   vehe   ra.  Tsacú xaan  ra  tyin  quinyaa̱ tyiñu  tsa  tsitó  ra  can.   Tan   ra can yuuhví   ra  tsa  cuví   tsi  ra. 

Tan   iyó  intuhun   ñaha  cuhva   ra  nduví   tsi  sahva.  Tan natuhún  tahan  ra  tsihin  ña  tyin  tɨvɨ  tyiñu  tsa  cuenda   ra  yañi ra.  Tsahaṉ ra jatɨvɨ ra tyiñu vehe ra Savi, catyí ra tsihin  ñaha  cuhva   ra.  Tan   ñaha  can  catyí   ña.

―Ña cu̱yuhvi yooho. Tsitó maa yu cuhva cuví. Vityin cua  xatya   yooho   utsa  yoco  tyin  cua  cuatu   yo  tsi  ra  Savi. Nduve  naa cuví   ra;  cuví   tucu  jahá  yuhu  ―catyí ñaha can  tyin sahva   nduví  ña.

Tacan   tan  xatya̱ ra yoco.  Taha̱n tsi  tsa  cua  quitsi savi. Tsa  cua  quitsi   naquihin   ra  tsi  ra  can.  Tan  cunyee̱ ñaha  can tyin  ndoo̱ Savi  can  nuu  yoco  can.   Tan   ican cuví   nu  caha̱n ndaahvi   xaan  nyico   ra  Savi   tsihin   ña,  tsa  cuenda   ra  jatɨvɨ̱ tyiñu  vehe  ra Savi  can.  Tan  nyehé  ra  tundoho, tan  ican  catyí ra  Savi  can  tsihin   ra  tyin:

―Tun tava  un  tsi  yu  nu  yoco  ihya,   cua  nacuhva   yu tyiñu  nyaá tsi  yu  ihya  tsi  un  ―catyí ra  Savi   tsihin   ra.

Sɨɨ  xaan  cuñí  ra,  tan  tava̱ ra  tsi  ra  Savi  nuu  yoco  can, tan  naquihi̱n   ra  tyiñu   tsa  nyaá  tsi  ra  can.   Tan   quitsaha̱n nandacú   ra,  tan  nanduví   ra  Savi. Cuahán   ra cuví  ra  tatyi.  Iyo  xaan  tsa  janaa̱ ra  itu  nyɨvɨ. Tan  tsaha̱n ra  iin  nuu  canyií  itu  ra  ndaahvi  ra  tsa  nyaá jahá cumi  ra  itu  can.  Nyií  ra  tsitsi  vehe.  Canacava̱ savi, canacava̱ tatyi.  Tuhu̱hun  ra  vehe  ra  can  cuahán   tsihin   ra.  Jasɨquɨ   xaan iñi  ra tan  ican  cuví  nu  ndoo̱ sɨhɨn  ña   tsa  nyisó  vehe.  Tan ican  nyaá  ra  numi  nyaa  ra  sɨhɨn   tan  tsaahnyá   ra.  Tsaahnyá ra  tsitsi  tatyi  tsa  yahá.  Tan  ican  cuví  nu  tahan  tsi  tsitsi  ra tatyi  tyin   maa  maa  tsitsi   ra  tsahnya̱ ra  can.   Ican   cuví   nu tsindɨhɨ ra  tyin  tsihi̱ ra  can   nuu  janaa̱ ra  itu.

Ican cuví nu tsindɨhɨ tsi.

HOMBRE LLUVIA.jpg
Share